Blokzincir dünyasındaki son furya RWA’lar yani Gerçek Dünya Varlıkları (Real World Assets) ve onlara endeksli token’lar. Gerçek dünya varlıklarının token’laştırılması artık sokaktaki insanların bile gündemine girdi: Bu konudaki haberlere konu olan en önemli girişim dünyanın dev yatırım fonlarından en büyüğü olan BlackRock tarafından başlatıldı. BUIDL adını verdikleri, açılımı BlackRock USD Institutional Digital Liquidity Fund olan ama esasında BUILD (inşa et) kelimesi üzerinde bir oyun yapılarak oluşturdukları yeni fonun ismi, kripto paralar camiasında yıllardır meşhur olan HODL kelimesine gönderme yapıyor. HOLD yani “elinde tut” kelimesinin bir Çinli yatırımcı tarafından yanlış telaffuzu ile ortaya çıkmış olan bu kavram artık efsane olmuş durumda. İşte BlackRock’un pazarlamacıları da bu yanlış telaffuza gönderme yaparak, Gerçek Dünya Varlıkları tokenizasyonunu sahiplenen dev bir kampanya başlattılar.
Bildiğiniz gibi Cropto Token’ları da tarım ürünlerine, yani elle tutulur gerçek dünya varlıklarına, hatta dünyada olabilecek en gerçek varlıklara endeksli. Biz de iki senedir ülkemizde ve dünyada gerçek dünya varlıklarına endeksli, belki de en önemli token ailesinin inşası ve duyurulması için çaba gösteriyoruz. Bu çabamızda tüm dünyanın birdenbire RWA’lara ilgi göstermeye başlaması ile rüzgârı arkamıza almış durumdayız.
Ne var ki, BlackRock’ın üflediği BUIDL rüzgarının içine dikkatle baktığımızda, onların RWA’larının bizim Cropto gibi fiziksel varlıklara henüz gelemediğini, şu anda halen finansal dünyanın (dijital) varlıklarının token’laştırılmasını konuştuklarını görüyoruz. Daha henüz ne tarım ürünlerinin, ne petrolün ne doğal gazın ne de kömürün tokenize edilmekte olduğunu duymaktayız. Finansal dünyanın dijital varlıklarının tokenize edilmesi aslında para sistemlerinin (iki cepheye ayrılmış) sahipleri arasında gerçekleşmekte olan bir savaşın muharebesi, hem de önemli bir muharebesi. Ama buğdayın, petrolün ve diğer önemli fiziksel dünya varlıklarının, mesela aşağıda verdiğim listedeki b-h maddelerinin tokenize edilmesi ise artık başka bir dünyada yaşamaya başlamamız anlamına gelecek. Ancak henüz daha o güne gelmedik. Cropto olarak, o güne dünyada en çok yaklaşan, o günü en çok düşünen, tarım varlıklarının önemini en iyi anlayan fintech start-up biziz. Bunu dünyaya anlatma günümüz geldi.
Önümüzdeki 2-3 yılda tokenize edilecek varlıklar:
a. Tahvil, bono ve sukuk gibi finansal varlıklar,
b. Gayrimenkuller, yani arsa, daire, bina gibi fiziksel varlıklar,
c. Altın, gümüş platin vb. metal varlıklar ve ziynet eşyaları,
d. Doğalgaz, petrol, kömür gibi yeraltı kaynakları,
e. HES, GES gibi enerji ürettiğimiz santraller ve onların çıktısı,
f. Buğday, arpa, mısır ve fındık gibi tarımsal varlıklar,
g. Yaş meyve sebze gibi kısa sürede tüketilmesi gereken tarımsal ürünler,
h. Fiziksel veya dijital sanatsal varlıkları.
Şimdi bugünlerdeki RWA furyasında BUIDL ile BlackRock’ın yatırım yaptığı şirketler, “money market tools” denilen finansal araçlarla, RWA’ları tokenize etmeye yarayan altyapı şirketleridir. Daha henüz BlackRock fiziksel bir varlığın tokenizasyonu ile ilgilenmemiş, yatırım yapmamıştır. Koparılan bunca fırtına dijital para piyasası vasıtaları için. Haa, onlar önemsiz mi, hayır öyle demiyorum. Ancak elle tutulur fiziksel varlıkların, öncelikle de tarımsal emtianın, petrol ve değerli taşların, ticari metaların token’laştırılması gerçek anlamda devrimdir. BlackRock henüz bu devrime kalkışmadı.
Wechsel
Şimdi size Wechsel denilen çok önemli bir mekanizmayı anlatacağım. Bu tabir Almancada değiştirmek anlamına geliyor, parayı bir birimden ötekine değiştirmek için kullanılan bir bankacılık tabiri. Ancak bu tabirle anılan başka bir mekanizma daha var: Bizdeki vadeli çeklere çok benzeyen bu mekanizma, geçen yüzyılda zaman zaman çeşitli ülkelerde ortaya çıkmış.
Örneğin, 1991 yılında Sovyetler Birliği çöktüğünde, değerini aniden yitiren rubleler yüzünden ekonomi birdenbire işlemez hale gelir. O anda bir alternatif çözüm olarak Gasprom ve Lukoil gibi dev şirketler, benzine ve mazota, enerji veren yakıtlara endeksli vadeli senetler üretirler. İşte bunlara da Rusya’da Wechsel adını verirler. Bizdeki vadeli çekler gibi, bu Wechsel’ler de, el değiştirdikçe arkaları cirolanarak, yani defalarca temlik edilerek piyasada banknot olarak kullanılırlar.
Dikkat edilirse bu Wechsel’ler de aslında kâğıt üzerinde RWA’lara yani petrol ve gaz gibi gerçek emtiaya endeksli senetlerdir ve para olarak kullanılmışlardır. Şimdi, bugüne bakarsak, dünya üzerinde ticari faaliyetlerde dolar veya euro kullanamayan, yaptırıma uğramış ülkeler ve yaptırıma uğramamış ama kullandıkları ulusal paraları Fransa’nın merkez bankasınca basılan, bir tür sömürge sistemine tabi Afrika ülkeleri bulunmakta. Bu ülkelerin, ellerinde güvenecekleri bir kâğıt paraları kalmayınca başvurabilecekleri Wechsel üretecek bir dev emtia kuruluşları da olmayabilir. İşte örneğin bu Afrika ülkeleri buğdaya endeksli token’ları ulusal paraları olarak kullanabilirler.
İlk duyduğunuzda uçuk gibi gelebilecek bu olasılık bir bakarsınız ileride gerçek olur. Cropto olarak, buğday, arpa ve mısır gibi tahıllara endeksli token’ların üretilme teknolojisini ve usullerini, bir tür geçici hukukunu bugüne kadar uygulamada ortaya koyduk. Eğer bir gün bir Afrika ülkesi, çıkıp da eski sömürgecisi Fransa tarafından kendisine biçilen kalıbı reddederek Cropto Token’larını ülkesinin milli parası olarak kullanmayı düşünürse bu sizi şaşırtmasın. Ne de olsa karşılığında bir kg. buğday olan bir token, rahatlıkla cep telefonlarından alım-satımda ödeme aracı olarak kullanılabilir. Bir anda ülke içindeki malların fiyatlarının Cropto Tarım Token’larından birisi, mesela Cropto Buğday Token (Kısa Kod: CROW) cinsinden ifade edildiğini düşünün! İşte o zaman dev fon BlackRock’un bile çenesini yere düşürecek bir olay gerçekleşmiş olacaktır. O zaman gerçekten RWA’ların, gerçek tarım ürünlerine denk token’ların nasıl devrimsel bir değişikliğe yol açabileceğini tüm dünya anlayacaktır.
Cropto olarak ülkemiz ve dünya insanlığı için iki ana hedefle yola çıktık, ilki ülkemizde ve dünyanın herhangi bir bölgesindeki sokaktaki normal vatandaşın dahi tarım ürünlerine istediği miktarda 7/24 kolay ve hızlı bir şekilde yatırım yapmasının önünü açmak ve böylelikle lokal ve global tarım ürünleri fiyatlarının daha demokratik ve katılımcı oluşmasını sağlamak; ikinci olarak ise Cropto Tarım Token’larının (Cropto Buğday, Arpa, Mısır, Fındık ve diğer Cropto Token’ların) ülkelerarası global tarım ürünleri ticaretinde, ihracat ve ithalatında global bir para birimi (Cropto = Global Agriculture Currency) olarak kullanılmasıdır. Diğer taraftan, Tarım ürünleri fiyatlarının genel itibariyle yıllık bazda %25-100 aralığında artış gösterdiğini göz önüne alırsak, tarım ürünleri özelinde bir ayı piyasası yani fiyatların yıllık bazda gerilediği bir piyasadan genel olarak bahsedemeyiz, dolayısıyla Cropto Tarım Token’ları ile yatırımcılar, yatırım sepetlerinin bir kısmını yıllık bazda artış gösteren tarım ürünlerine rahatlıkla ayırabilirler.
Cemil Şinasi Türün
Danışma Kurulu Başkanı
Cropto