Tarım'ın Teknolojik Token'ı: Cropto

31 Ağustos-1 Eylül 2023 tarihlerinde yapılan IAOM (Uluslararası Operasyonel Değirmenciler Birliği Avrasya) konferansında ikinci gün olan Cuma saat 11:30’da, Cropto Danışma Kurulu Başkanı sıfatıyla benim, ekonomist Erkan Öz ve akademisyen İsmail Hakkı Polat’ın katıldığı, Birlik Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy’un moderatör olduğu bir panel yapıldı. Panelin ve ardından gelen öğle yemeğinin sponsoru da Cropto idi.
‍

Bu panelde konuşmacılar, tarım token’ları ve tarımın geleceğini bunların nasıl etkileyeceği üzerine kendi vizyonları da dahil olmak üzere görüşlerini anlattılar. Önce Erkan Öz, Başkan Ulusoy’un bir sorusu üzerine kripto paraların öncüsü olan bitcoin sistemini, altyapısını ve bu sistemin coin’ini, yani bitcoin’i özetledi. Ardından varlığa dayalı token kavramını panelistler Polat ve Türün, değişik açılardan bakarak anlattılar. Varlığa dayalı token’ların ABD dolarına endeksli Tether adlı öncü ürününden bahsedildi. Burada sonradan öğrendiğim bir bilgiyi paylaşmak isterim; Tether (listelerde ismi USDT olarak geçer) dünyada geçen sene işlem boyutunda, 18,2 trilyon ABD doları ile Visa ve MasterCard’ı geride bıraktı.

Geçen sene tüm dünyada settlement yani ödemeler dengesinde durumun resmi burada:
‍

Tether’in arkasında, bankalarda saklanan nakit ABD doları veya nakit benzeri ABD dolarına endeksli devlet kağıtları var. Bunu daha önceki bir yazımda (19 Ağustos 2023 tarihli) detaylandırmıştım.

Panelde, tarımdaki kullanım alanları açısından varlığa dayalı tarım token’larının neler yapabileceğini İsmail Hakkı Polat çeşitlendirdi. Sadece tarım ürünlerinin değil, gübre ve onu oluşturan ham maddelerinin de tokenlar ile blokzincir ve dijital ortama taşınabileceğini anlattı. Ben de söz geldiğinde tüm tarım ticaretinin, bu arada gemicilik navlunlarının da tokenize olabileceğini ve tarımda uluslararası ticarette bugün Cicago fiyatı üzerinden yapılan (analog) alım-satım ve futures kontratlarının da token’larla blokzincirler üzerine programlanabileceğini söyledim.

Erkan Öz, geleneksel ve tarihi çok eskilere giden, Göbeklitepe ile icadı özdeşleşen buğday, arpa gibi ürünlerin bugün en yüksek teknoloji kullanılarak token’laştırılması ile, geçmişi yazıdan daha eski olan Sümer borç tabletlerinin insanlar arasındaki tarımsal borçları kaydetmekte kullanılması arasındaki benzerliğe dikkat çekti. Blokzincirlerinin ve bitcoin’in yazının icadı kadar önemli ve devrimci bir buluş olduğunun altını çizdi. Bu devrimi insanların henüz anlamadığını ifade eden Öz, “Zaman içinde nasıl önemli bir çağda yaşamakta olduğumuzu insanlar fark edecek.” dedi.

Başkan Ulusoy, panelin sonlarına gelinirken bana Cropto token’larının hangi sorunu çözdüğünü, hangi ihtiyaca cevap vereceğini sordu. Ben de kendisine, arkasında gerçek tarımsal varlıkların olduğu, bunların da lisanslı depolarda tutulduğu ve beher kg için bir token’ın (denetimli olarak) üretildiği Cropto tarım token ailesinde hedefimizin, sadece TÜRİB’de değil, UniSwap gibi gayri merkezi borsalarda da isteyenlerin bu token’ları alarak tarıma yatırım yapabilmelerini sağlamak olduğunu anlattım. Hemen arkasından da ekledim, sadece pasif bir yatırım olarak düşünülmesin bu alış-veriş: Tarım token’ları ile silolarda aylarca satılmayı bekleyen tonlarca ürünün bu şekilde birdenbire finansal değer taşıyan likit varlıklar haline geleceğini ve Cropto’yu kullanarak tüm çiftçilerin varlıklarını tokenize ederek kendilerine bankalardan bağımsız yeni bir finansman kaynağı sağlayabileceklerini anlattım. Ya da belki bu netlikte anlatamamış olabilirim, ama hiç değilse şimdi bu yazıda net olarak ifade ediyorum.

Tarım token’larının önemli bir kullanım alanı, sadece tarım sektörü dışındaki insanlara yatırım imkanı getirmesi değil, aynı zamanda tarım ticareti ve üretimi için de küçük üreticilere kaynak sağlayacak bir araç haline gelmeleri olacaktır. Bunun yanı sıra, büyük ölçekli düşünürsek de, örneğin Rusya’nın, dünyanın tarım ambarı olan bu ülkenin 33 milyon tonluk yıllık ihracatının çoğunu bizim boğazlarımızdan geçerek dış dünyaya sattığını biliyoruz. Bu ülkenin de küçük üreticilerinin, hatta bölgesel kooperatiflerinin şu anda aynı bizim ülkemizdeki gibi banka kaynaklarına erişimleri sınırlı. Onlarda bizim ülkemizdeki ELÜS isimli sistem ve TÜRİB yok. Eski ve merkezi fikirlerle Rusya, hatta Kazakistan ve Ukrayna için de benzer bir sistemi kuracaklarına, neden tokenize Rus buğdayı ile yeni, dijital bir borsa yapmasınlar? Belki de Cropto’nun ileride kuracağı blokzincir temelli merkeziyetsiz borsaları kullanırlar ve yeni finansman kaynaklarına erişirler. Hem Rus hem de Türk halkı bu değerli kaynağı küçük yatırımları ile kıymetlendirir, yedikleri ekmeğin yatırımcısı olurlar.

Cropto olarak, bu ileri teknolojik vizyonumuzla Karadeniz Tahıl Koridoru’nun da geleceğini etkileyebilecek, dünyada tarımın merkezini daha doğrusu gayri- merkezini teknolojik araçlarla Türkiye’ye taşıyabilecek şekilde ve bu düşünceyle yola çıktık.

Cropto’nun yolu her daim açık olsun.

Cemil Şinasi Türün
Danışma Kurulu Başkanı
Cropto
Trademark of AgriFintech Finansal Teknolojiler A.Ş.